Zbrodnia UPA w Zatylu

16 czerwca 1944 o godzinie 7.30 banda UPA napadła na pociąg relacji Zamość-Rawa Ruska-Lwów mordując około 70 Polaków. Do tragedii doszło 3 km za Bełżcem, w pobliżu wsi Zatyle. Będący w zmowie z banderowcami maszynista, Ukrainiec Zachariasz Procyk zatrzymał pociąg. Upowcy przeprowadzili selekcję pasażerów na podstawie kennkart. Polaków oddzielono a następnie zamordowano. Jednej z ofiar będącej w ciąży rozpruto brzuch, kilkuletniej dziewczynce rozbito głowę kolbą. 19 letnia dziewczyna, która rozpoznała w jednym z napastników szkolnego kolegę i błagała go o ocalenie życia została przez niego zastrzelona.

Według Grzegorza Motyki sprawcą zbrodni była sotna UPA dowodzona przez Dmytra Karpenkę „Jastruba”, Stanisław Jastrzębski wskazuje na sotnię „Jahody”. Na cmentarzu w Tomaszowie Lubelskim spoczywają nastepujące ofiary mordu UPA: Wanda Baran, Wanda Czarnopyś, pasażer o nazwisku Jabłoński, Felicja Jonko (lat 13), Władysław Malec, Katarzyna Malec, Helena Mazur, dziewczynka o nazwisku Rachwańska, Klemens Szyndler, Helena Wachlarz; 7 osób NN, uciekinierów z powiatów: Rawa Ruska i Hrubieszów, którzy czasowo mieszkali w Tomaszowie Lubelskim.

Na cmentarzu w Bełżcu zostali pochowani: Ludwik Bartłomowicz (ur. 25.07.1924), Janina Chmielowiec (ur. 8.11.1924), Antoni Forlański (ur. 25.10.1915), Marian Grocholski (ur. 8.01.1927), Ludwik Hopko (ur. 25.08.1906), Franciszek Kogut (ur. 4.10.1919), Joanna Kogut (ur. 2.11.1941), Anna Kostyk (ur. 15.10.1924), Franciszek Latawiec (ur. 1890), Katarzyna Piazza (ur. 13.01.1908), Adam Słociński, drugi Adam Słociński (ur. 31.01.1899), Feliks Śmiechwa (ur. 6.03.1905), Maria Szmiga, Leszek Sobolewski, Władysław Staszko (ur. 15.08.1923), Bronisława Wodiczko (ur. 22.09.1906), Anna Wiliman (ur. 11.06.1903), Antoni Żurawiecki lub Żurawski (ur. 1880) oraz 3 osoby NN.


Źródło:

Grzegorz Motyka, Od rzezi wołyńskiej do akcji „Wisła”, Kraków 2011, ​ISBN 978-83-08-04576-3​, s. 239.

Stanisław Jastrzębski, Ludobójstwo nacjonalistów ukraińskich na Polakach na Lubelszczyźnie w latach 1939–1947, Wrocław 2007, ​ISBN 978-83-89684-04-2​, s. 178–179.

Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939-1947, Wrocław 2006, ​ISBN 83-85865-17-9​, ss. 754–756;779–780; 805-807.